Visie

Iewan wil ruimte geven aan mensen die samen willen werken aan en wonen in een duurzame leefomgeving. We willen creatieve, mooie woonplekken om eenvoudig te leven op duurzame wijze. We willen gemeenschappelijke voorzieningen en een groene omgeving en zijn bereid om daarvoor privéwoonruimte in te leveren.

Kernwaarden van het project zijn: duurzaam, gemeenschappelijk en open.

Duurzaam:

Duurzaam of ecologisch bouwen wil zeggen: het ontwikkelen en beheren van de gebouwde omgeving met respect voor mens en milieu. Het doel is om zo te leven dat we de aarde niet uitputten.

Doelen:

• Een groot gedeelte van de energie wordt zelf opgewekt
• Minimaal gebruik van niet-hernieuwbare grondstoffen
• Zo weinig mogelijk afvalwater en -stoffen produceren

Middelen:

• Compact wonen. Spaart energie en bouwmateriaal
• Zeer energiezuinige woningen door hoge isolatiewaarde (EPC<0,6)
• Gebruik van zonne-energie en windenergie
• Gunstige ligging op het zuiden om gebruik te maken van directe zonnewarmte en -licht
• Hernieuwbare, milieuvriendelijke bouwmaterialen en afwerkmaterialen: houtskeletbouw met strobalen als isolatie, afgewerkt met leem.
• Gebruik regenwater, en de hoeveelheid afvalwater zoveel mogelijk beperken door gebruik van een helofytenfilter.
• Voor energie, water en grondstoffen wordt uitgegaan van de trias energetica:
  • Beperk het gebruik.
  • Gebruik zoveel mogelijk duurzame bronnen.
  • Vul de restantbehoefte in door eindige bronnen zo efficiënt mogelijk te gebruiken.

Voorbeelden:

Enkele voorbeelden van ecologische bouwprojecten:

• Sieben Linden (Duitsland): ± 100 bewoners, strobouw, energie uit zonnepanelen, helofytenfilter, composttoiletten. Zie www.siebenlinden.de.
• Friland (Denemarken): ± 40 bewoners, voornamelijk strobouw, zonne- en windenergie, helofytenfilter, composttoiletten. Zie www.dr.dk/dr2/friland.
• EVA Lanxmeer (Nederland): ± 250 woningen, energiezuinige woningen, zonnepanelen en -boilers, duurzame en recyclebare bouwmaterialen, helofytenfilters. Zie www.eva-lanxmeer.nl.

Gemeenschappelijk:

Iewan streeft geen individuele woonplekken na maar een gemeenschappelijke vorm van wonen. Gemeenschappelijk wonen heeft diverse voordelen. Op milieugebied (klein wonen en waar mogelijk voorzieningen delen betekent minder grondstoffen- en oppervlakteverbruik), maar zeker ook op sociaal gebied. Tijdens de bouw worden de toekomstige bewoners betrokken bij het gebouw doordat ze meewerken aan eenvoudige werkzaamheden, zoals het plaatsen van strobalen en de afwerking met leem.

Gezamenlijk zorgdragen voor beheer en onderhoud van het project zorgt voor grotere leefbaarheid en sociale cohesie. Het delen van werkplaatsen en gezamenlijke aanschaf van gereedschap en materialen maakt meer mogelijk qua inspiratie en kennisoverdracht, en werkt stimulerend. Het delen van ruimte en verantwoordelijkheden werkt ook een duurzame, kleinschalige economie in de hand: bewoners doen onderhoud en beheer zelf in plaats van dit uit te besteden. Hierdoor kan de huur laag blijven en zijn de wooneenheden voor alle inkomensgroepen betaalbaar.

Hierbij kiezen wij bewust voor (sociale) huurwoningen. Kopen en verkopen van huizen zal eerder individualisme dan gemeenschappelijkheid in de hand werken. Dit geldt zowel voor het onderhoud en beheer als voor de waardestijging van wooneenheden. Ook het kiezen van geschikte medebewoners komt in het gedrang wanneer een bewoner zijn/haar huis wil verkopen. In sommige gevallen zal kopen fiscaal gunstiger zijn dan huren, maar een sociale huurprijs is voor iedereen op te brengen, zeker wanneer de huur gedrukt kan worden door zelfwerkzaamheid en geringe service- en energiekosten.

Door eenvoudige, relatief kleine woningen en gedeelde voorzieningen is het mogelijk meer wooneenheden te realiseren dan bij reguliere nieuwbouw.

Het project heeft een praktische en pragmatische instelling. Religie, levensbeschouwing, politieke overtuiging, spiritualiteit etcetera zijn geen onderdeel van de identiteit van het project maar een privé-aangelegenheid van de bewoners.

Doel:

Een alternatief bieden voor een consumptie- en carrièregericht leven waarbij tijd en aandacht kan worden ingezet in de eigen woonomgeving.

Middelen:

• Sociale huurwoningen
• Plek voor woongroepen, gezinnen, stellen en individuele bewoners, zoveel mogelijk met gedeelde voorzieningen: ligbad, wasserette, logeerkamers, buitenruimte.
• Aangepaste woningen voor gehandicapten en ouderen
• Gevarieerde bewonerssamenstelling
• Bewoners betrekken bij eenvoudige bouwwerkzaamheden
• Eigen beheer en onderhoud van het project
• Betrokkenheid bij leefomgeving door actieve participatie van bewoners:
  • Gemeenschappelijke tuin, moestuin
  • Gemeenschappelijke keuken annex woonkamer/ontmoetingsplek annex recreatieruimte
  • Kinderspeelplaats, vuurplaats
  • Gezamenlijke inkoop van biologische voedingsproducten (VOKO)
  • Gezamenlijk onderhoud van woningen
• Zelfbestuur

Voorbeelden:

Enkele voorbeelden van gemeenschappelijke woonprojecten:

• De Refter (Ubbergen bij Nijmgen): ± 85 bewoners, woonwerkpand in zelfbeheer. Eigenaar is Stichting de Refter, bewoners huren van stichting. Gezamenlijke houtwerkplaats, café, muziekzaal, expositieruimte, tuinen, natuurgebied. Zie www.derefter.nl.
• De Paap (Den Bosch): ± 50 bewoners, woonwerkpand in zelfbeheer. Eigenaar is woningbouwstichting. Gezamenlijke onmoetingsruimte, eetcafé, documentatiecentrum. Zie www.papenhulst.nl/joom/.
• Casa de Pauw (Arnhem): ± 45 bewoners, collectief woonwerkpand. Eigenaar is woningbouwvereniging. Gezamenlijk onderhoud, tuin, ontmoetingsruimte. Zie www.casadepauw.nl.

Open:

Het project beoogt een open uitstraling naar bewoners en niet-bewoners te hebben, met een praktische en pragmatische instelling. Succesvolle bouwtechnieken, waterbesparing en energieoplossingen kunnen als voorbeeld dienen voor professionele en particuliere bouwers, maar ook voor particulieren met plannen voor een gemeenschappelijk woonproject. Ook voor buurtbewoners en andere geïnteresseerden moet het project toegankelijk zijn.

Het project biedt meer dan alleen wonen, en wordt nadrukkelijk geen slaapwijk doordat er ook bedrijvigheid plaatsvindt in de werkruimtes. Hierbij denken we aan bijvoorbeeld winkeltjes, ateliers, kantoortjes, kinderopvang, gezondheidszorg of cursussen, afhankelijk van de behoefte. De werkruimtes kunnen zowel door de bewoners als door mensen uit de buurt gebruikt worden. Blijkt verhuur niet haalbaar dan kunnen de ruimtes relatief eenvoudig omgebouwd worden tot woningen.

Doel:

Een voorbeeldproject te zijn voor nieuwe, duurzame manieren van bouwen en gemeenschappelijk wonen in Gelderland, met ruimte voor uitwisseling op bouw-, woon- en werkgebied.

Middelen:

• Mogelijkheden voor interne en externe milieuvriendelijke bedrijfjes
• Groot deel van het project is openbaar toegankelijk
• Voorbeelden van in de praktijk gebrachte experimenten met duurzaam bouwen, duurzame energie, duurzaam waterbeheer en duurzaam groenbeheer
• Vergader- en cursusruimte, ook voor faciliteren van initiatieven uit de buurt
• Mogelijkheid tot meebouwen, meehelpen en meemaken
• Deel van het terrein is natuurgebied

Invulling van het project

Er zullen een aantal woongebouwen geplaatst worden en een gemeenschapsgebouw. Het natuurlijke is zichtbaar in de materialen, maar ook in de vormgeving: variatie, onder ander door gebruik van gebruikte materialen (deuren, kozijnen, etc.) en geen repeterende structuren. Creatieve afwerking in een speelse en opvallende vormgeving. Creëren van verschillende sferen in de buitenruimte door hoogteverschillen en door de opstelling van de gebouwen.

Het project zal zich bevinden in Nijmegen Noord in een groene omgeving, bijvoorbeeld aan de rand van een natuurgebied.

Het project is bereikbaar met het openbaar vervoer.

Grootte:

Minimaal 0,35 hectare, waarvan 0,1 ha bebouwd (zie specificatie).

± 50 bewoners

Kostenbesparing:

Kosten van realisatie drukken door weloverwogen gebruik van bouwmaterialen, compact wonen en medewerking bewoners tijdens bouw en afwerking.

Lage servicekosten door zelfbeheer en onderhoud, geen tot weinig kosten gas/licht/electra vanwege zonne- en windenergie.

Achtergrond

Klimaatverandering, CO2-reductie en minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen zijn nu belangrijke thema’s. Fossiele brandstoffen worden schaars en daardoor steeds duurder. De afvalproductie heeft een ongekende omvang. Het milieu wordt alsmaar sterker belast door ons consumptiegedrag. Langzaam maar zeker raken overheden en particulieren ervan doordrongen dat er grote stappen moeten worden genomen om een omslag teweeg te brengen.

Rijk, provincies en gemeentes nemen hun verantwoordelijkheid door beleid te vormen en uit te voeren. De provincie Gelderland beoogt in 2050 klimaatneutraal te zijn; de gemeente Nijmegen streeft naar 3% CO2-reductie per jaar en wil in 2032 klimaatneutraal zijn.

Wonen is hierbij een gebied waarop nog veel gewonnen kan worden. Duurzame bouwmaterialen, een hoge isolatiewaarde en gebruik van groene energie dragen bij aan CO2-vermindering, maar de initiatiefgroep Ecologische Woonwerkgemeenschap Arnhem-Nijmegen (Iewan) wil een stap verder gaan. Binnen Iewan nemen particulieren hun verantwoordelijkheid door gezamenlijk een duurzame wijk te verwezenlijken. Duurzaam bouwen, maar ook duurzaam leven. Een innovatieve visie op bouwen, wonen en leven, waarbij kernwaarden van het project zijn: duurzaam/ecologisch, gemeenschappelijk/sociaal en open/educatief.